Giải thưởng VinFuture là một trong những giải thưởng khoa học công nghệ thường niên có giá trị lớn trên thế giới, được trao bởi Quỹ VinFuture (Ảnh: Mạnh Quân).
Giải thưởng VinFuture đang bước vào mùa giải thứ 4 với gần 1.500 đề cử đến từ hơn 80 quốc gia và vùng lãnh thổ, hơn 9.000 nhà khoa học trở thành đối tác đề cử.
GS. Sir Richard Friend, Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture, nhận định số lượng đề cử năm nay không chỉ tăng mà còn trải dài trên nhiều lĩnh vực khác nhau, cho thấy sự đón nhận ngày càng tích cực của cộng đồng khoa học thế giới.
“Việc này phản ánh giới khoa học ngày càng biết và hiểu về những giá trị mà VinFuture tôn vinh”, GS. Friend cho biết.
Nâng tầm nhà khoa học mang lại tác động thực tế
Cách đây 3 năm, khi toàn cầu trải qua đại dịch Covid-19 với nhiều biến động lớn về kinh tế và sức khỏe, ít ai biết đến một giải thưởng khoa học với tên gọi VinFuture.
Cũng không ai biết nhiều về Katalin Karikó hay Drew Weissman. Người ta chỉ biết rằng tại thời điểm ấy, vaccine Covid-19 đã được chế tạo thành công, và đang từng bước giúp nhân loại vượt qua đại dịch.
Tuy nhiên, khi bà Karikó và ông Weissman – hai nhà khoa học đằng sau công trình nghiên cứu giúp phát triển vaccine mRNA ngừa Covid-19 – tới Việt Nam để truyền cảm hứng và nhận giải thưởng VinFuture, chúng ta mới thấy được giá trị tôn vinh toàn cầu, vô cùng thực tế của giải thưởng.
TS. Katalin Karikó nhận giải VinFuture mùa đầu tiên (Ảnh: Nguyễn Nguyễn).
Hai năm sau khi được vinh danh, TS. Katalin Karikó và GS. Drew Weissman tiếp tục được trao giải Nobel Y Sinh 2023. Hai chủ nhân khác của Giải Đặc biệt VinFuture mùa 2 (năm 2022) là TS. Demis Hassabis và TS. John Jumper cũng thắng giải Nobel Hóa học 2024.
Trước đó, nhóm tác giả từng được vinh danh ở Giải Đặc biệt VinFuture 2023 dành cho Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới là GS. Daniel Joshua Drucker (Canada), GS. Joel Francis Habener (Mỹ), GS. Jens Juul Holst (Đan Mạch) và PGS. Svetlana Mojsov (Mỹ), lần lượt được Tạp chí Time vinh danh trong danh sách 100 người ảnh hưởng nhất thế giới, và danh sách 100 người ảnh hưởng nhất trong lĩnh vực sức khỏe.
Họ cũng tiếp tục được vinh danh ở nhiều giải thưởng quốc tế uy tín khác trong năm nay như Tang Prize, giải thưởng Lasker Awards…
Điều này khẳng định tầm nhìn và ý nghĩa của giải thưởng VinFuture có thể sánh ngang với những giải thưởng quốc tế tầm cỡ, đã có từ nhiều năm.
Cố GS. Võ Tòng Xuân là nhà khoa học Việt đầu tiên được vinh danh tại giải thưởng VinFuture nhờ đưa ra các sáng kiến để cải thiện sinh kế của người nông dân (Ảnh: BTC).
Theo GS. Sir Richard Friend, VinFuture được biết đến và tạo tiếng vang lớn trên toàn cầu nhờ chú trọng vào những công trình, phát minh có tác động thực tế đến cuộc sống hàng ngày của nhiều triệu người, tạo ra thay đổi đáng kể trong các lĩnh vực quan trọng như sức khỏe, nguồn cung thực phẩm bền vững, và khí hậu.
Nhờ lẽ đó, các đề cử mỗi năm không chỉ tăng về số lượng mà còn đa dạng hơn, trải dài trên nhiều lĩnh vực, như khoa học vật liệu, y học tái tạo, khoa học công nghệ máy tính…
VinFuture – cầu nối khoa học giữa Việt Nam và quốc tế
GS. Sir Richard Friend cho biết, giải thưởng VinFuture hướng đến phản ánh sinh động về cách mà các tiến bộ khoa học công nghệ tác động đến tình hình phát triển chung toàn cầu.
Nên thông điệp quan trọng nhất chính là sự công nhận toàn cầu đối với những công trình được trao giải, đồng thời qua đó nâng cao nhận thức của tất cả mọi người về những vấn đề cấp bách chung mà nhân loại đang đối mặt.
“Nếu nhìn lại những mùa giải trước, chúng ta có thể thấy đề cử được vinh danh bởi vì nó góp phần vào giải pháp để giải quyết những vấn đề toàn cầu, như đại dịch Covid-19, hay khử carbon trong hệ thống năng lượng bằng pin lưu trữ…”, đại diện Hội đồng Giải thưởng VinFuture cho hay.
Giáo sư Richard Henry Friend, Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture, nhấn mạnh tầm quan trọng của Giải thưởng VinFuture trong sứ mệnh kết nối khoa học với thực tiễn (Ảnh: BTC).
Điểm đáng khích lệ của giải thưởng theo từng năm là công chúng ngày càng hiểu rằng những vấn đề nêu trên không chỉ ảnh hưởng đến từng quốc gia hay xã hội riêng lẻ, mà là quy mô toàn cầu.
“Không một nơi nào có thể thoát khỏi hậu quả của những hành động sai lầm hay sự thờ ơ. Ngược lại, mọi xã hội và quốc gia đều có cơ hội chung tay tạo nên những điều đúng đắn, tốt đẹp”, GS. Sir Richard Friend cho biết.
Việc giải thưởng được sáng lập và tổ chức tại Việt Nam cũng mang đến ý nghĩa đặc biệt lớn lao, trong bối cảnh đất nước đang rất cần nguồn nhân lực và trí thức để tạo dựng cuộc đổi mới mang tên “Cách mạng công nghiệp 4.0”.
Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt từng nhiều lần khẳng định luôn coi trọng đội ngũ trí thức Việt Nam ở nước ngoài, coi đây là nguồn lực quan trọng trong tổng thể tiềm lực khoa học công nghệ quốc gia.
Hiện nay, nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội đặt ra nhiều yêu cầu cho ngành khoa học công nghệ của Việt Nam, yêu cầu chúng ta có một đội ngũ nhân lực đủ mạnh, cũng như có được sự công nhận, sự hội nhập từ nền khoa học toàn cầu.
Giá trị của Giải thưởng VinFuture qua đó càng được chứng minh, khi tạo dựng được sự uy tín và sức hút của Việt Nam trên bản đồ khoa học toàn cầu ngày càng rõ nét.
VinFuture cũng là cầu nối để đưa các nhà khoa học nổi tiếng, có sức ảnh hưởng lớn đến Việt Nam, qua đó trực tiếp giao lưu, truyền cảm hứng cho cộng đồng đam mê khoa học, các em sinh viên, đội ngũ trí thức… và cũng để nâng cao nhận thức của chúng ta về những vấn đề cấp bách chung mà nhân loại đang đối mặt.
