Vào năm 2023, một thông điệp được mã hóa đã truyền đến Trái Đất từ sao Hỏa. Sau hơn một năm, tín hiệu ngoài hành tinh này cuối cùng đã được giải mã.
Tháng 5/2023, tàu thăm dò sao Hỏa ExoMars Trace Gas Orbiter của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) đã truyền tín hiệu này đến chúng ta.
Đây là một phần của Dự án A Sign in Space (Tạm dịch: Dấu hiệu trong không gian) do Viện SETI và Đài quan sát Green Bank thực hiện.
Mục tiêu dự án là một thí nghiệm để kiểm tra loại kỹ thuật nào có thể hữu ích để giải mã các tín hiệu có thể được phát hiện từ ngoài hành tinh.
Sau hơn một năm, cha con người Mỹ là Ken Chaffin và con gái Keli đã giải mã được thông điệp từ tín hiệu này.
Tín hiệu này khi được hình ảnh hóa đã hiển thị những cụm điểm trắng và đen sắp xếp theo hình dạng giống các axit amin – thành phần cấu trúc của sự sống. Tuy nhiên, dù đã giải mã hình ảnh, cộng đồng khoa học vẫn chưa đồng thuận về ý nghĩa của thông điệp.
Trước khi tín hiệu mô phỏng của người ngoài hành tinh có thể được giải mã, trước tiên nó phải được trích xuất từ dữ liệu tín hiệu vô tuyến thô.
Cuối cùng họ phát hiện ra rằng nó “chứa chuyển động”, ESA viết trong tuyên bố. Điều này gợi ý với những nhà khoa học rằng, nó có thể chứa thông tin về sự hình thành tế bào hoặc sự sống.
Ken Chaffin cho rằng hình ảnh từ tín hiệu gốc có thể được tạo ra bằng thuật toán automata tế bào – một dạng mô hình toán học phức tạp. Sự kiên trì này giúp nhóm của ông dần dần tái tạo thành công hình ảnh của các axit amin.
Nhưng giải mã một tín hiệu không nhất thiết có nghĩa là có thể hiểu được. Thông điệp bí ẩn đã được giải mã, nhưng các nhà khoa học như Chaffins sẽ phải bắt đầu cố gắng diễn giải nội dung và tìm ra ý nghĩa có thể có trong đó.
Đây là mục tiêu chung của Dự án Tín hiệu trong Không gian, nhận được thông điệp từ một nền văn minh ngoài Trái Đất sẽ là một trải nghiệm biến đổi sâu sắc đối với toàn thể nhân loại.
Dự án “A Sign in Space” mang đến cơ hội chưa từng có để thế giới diễn tập và chuẩn bị thực tế cho kịch bản này thông qua sự hợp tác toàn cầu, thúc đẩy quá trình tìm kiếm ý nghĩa không giới hạn trên mọi nền văn hóa ngoài chúng ta.
Nhưng việc diễn giải một thông điệp về nguồn gốc thực sự của người ngoài hành tinh có thể khó hơn rất nhiều, nếu điều đó xảy ra.
Bất kỳ thông điệp mô phỏng nào như thông điệp được truyền đến Trái Đất từ ExoMars Trace Gas Orbiter đều do con người tạo ra và do đó sẽ thể hiện cách chúng ta nhìn nhận vũ trụ và truyền đạt trải nghiệm của chúng ta về nó.
Mọi ý tưởng của chúng ta về ngôn ngữ, dữ liệu, thông tin và giao tiếp đều bắt nguồn từ cách vật lý hoạt động trên Trái Đất, cách các giác quan của con người nhận thức thế giới xung quanh, cách ngôn ngữ của con người tiến hóa…
Và thật khó để chúng ta hình dung những quá trình tương tự này có thể diễn ra như thế nào trên một ngoại hành tinh có sự sống, đơn giản vì chúng ta chưa từng tìm thấy hoặc trải nghiệm điều đó.
Theo những gì chúng ta biết, giao tiếp của người ngoài hành tinh có thể giống với một tập hợp các mùi hương hoặc chuyển động của một đống lá trong gió hơn là bất cứ thứ gì chúng ta nhận ra là ngôn ngữ.
Tuy nhiên, cuộc tìm kiếm phải bắt đầu từ đâu đó. Các dự án như A Sign in Space cung cấp các thí nghiệm tư duy hữu ích để lập kế hoạch về cách chúng ta có thể phản ứng với việc phát hiện ra tín hiệu vô tuyến thực sự của người ngoài hành tinh.
Trên thực tế, tín hiệu này được giải mã bởi các nhà khoa học cho thấy chính xác loại suy nghĩ sáng tạo có thể sẽ cần thiết khi và nếu chúng ta nhận được tín hiệu đó.
“Hơn cả thiên văn học, giao tiếp với người ngoài hành tinh đòi hỏi kiến thức sâu rộng. Với dấu hiệu trong không gian, chúng tôi hy vọng sẽ thực hiện những bước đầu tiên hướng tới việc tập hợp một cộng đồng lại để giải quyết thách thức này”, nhà khoa học Wael Farah, Viện SETI cho biết.
